Mae rhai pobl yn gorfod dibynnu ar eraill i’w helpu yn eu bywyd o ddydd i ddydd. Gallai hyn fod oherwydd bod ganddynt anabledd, maent yn wael neu’n fregus. Gall hyn eu gwneud yn fwy agored i gam-driniaeth. Yn aml, cânt eu cam-drin gan bobl sy’n agos atynt, fel teulu, ffrindiau neu ofalwyr cyflogedig.
Gall cam-driniaeth ddigwydd yng nghartref person, mewn cartref nyrsio neu gartref gofal, neu mewn canolfan ddydd neu ysbyty.
Mathau o gam-drin
Mae sawl math gwahanol o gam-drin neu esgeulustod:
Cam-drin corfforol
- Cael eu taro neu eu slapio
- cael y feddyginiaeth anghywir ar bwrpas
- cael eu cloi neu eu clymu yn rhywle, neu eu gorfodi i fwyta.
Cam-drin rhywiol
- cael eu cyffwrdd neu eu cusanu pan nad ydynt eisiau hyn
- cael eu gorfodi i gyffwrdd neu gusanu rhywun arall
- cael eu gorfodi i wylio pornograffi
- cael eu treisio
- cael rhywbeth (e.e. anrhegion neu arian) o ganlyniad i gyflawni gweithredoedd rhywiol na allent gytuno neu ni wnaethant gytuno i’w gwneud.
Cam-drin emosiynol
- cael eu bygwth
- ddim yn cael unrhyw ddewisiadau
- cael eu bwlio
- cael eu gadael ar eu pen eu hunain yn fwriadol am amser hir
- cael eu poenydio.
Cam-drin ariannol
- arian neu eiddo personol yn cael ei ddwyn
- cael eu twyllo allan o fudd-daliadau
- benthyca arian i rywun nad ydynt yn ei dalu yn ôl
- cael eu bwlio i adael i bobl eraill ddefnyddio cardiau credyd neu sieciau.
Esgeulustod
- ddim yn cael digon i fwyta neu yfed
- cael eu gadael mewn dillad budur neu wlyb
- cael y feddyginiaeth anghywir, neu ddim yn cael meddyginiaeth o gwbl
- rhywun ddim yn galw meddyg neu nyrs pan fo angen cymorth.
Cam-drin gwahaniaethol
- anwybyddu credoau crefyddol
- gwneud sylwadau neu jôcs am anabledd, hil neu rywioldeb unigolyn
- peidio â darparu bwyd i fodloni anghenion dietegol.
Cam-drin sefydliadol
- digwyddiadau olynol o ofal neu driniaeth wael mewn gwasanaeth
Cam-drin domestig
- camdriniaeth a gyflawnir gan rywun sy'n, neu sydd wedi bod yn aelod o'r teulu neu'n bartner agos.
Hunan-esgeulustod
- pan nad all unigolyn edrych ar ôl eu hunain, gan effeithio ar eu hiechyd, lles neu ddiogelwch.
Caethwasiaeth fodern
- pan orfodir unigolyn i weithio am ddim
- gall cyflogwr eu rheoli neu eu perchnogi, neu eu symud o wahanol ardaloedd neu dramor.
Sut fedrwch chi helpu
Yn aml, mae’r bobl sy’n cael eu cam-drin y rhai lleiaf tebygol i ddweud wrth rhywun amdano.
Os ydych yn gweld, neu’n amau bod cam-drin yn digwydd, peidiwch â'i anwybyddu. Cysylltwch â ni i rannu eich pryderon.
Beth sy'n digwydd nesaf?
Efallai byddwn yn gweithredu’n uniongyrchol ar eich gwybodaeth neu gysylltu â gwasanaethau eraill i roi terfyn ar yr esgeulustod neu sefyllfa gamdriniol.
Byddwn yn darparu gwybodaeth ac yn cynnig cyngor ymarferol i’r person sy’n dioddef, fel y gallant wneud dewis gwybodus am unrhyw gymorth y gallai fod ei angen arnynt, neu unrhyw gamau yr hoffent eu cymryd. Os nad ydynt yn gallu gwneud dewis gwybodus, byddwn yn cymryd gofal i'w cefnogi a'u diogelu.
Mwy o wybodaeth